Hoe komt het dat sommige kinderen die hoogbegaafd zijn niet in staat zijn om opdrachten af te ronden? Ze zijn vaak makkelijk het overzicht kwijt en hebben moeite met het proces tijdens opdrachten.
Wat zijn executieve functies?
Executieve functies zijn de denk- en doeprocessen in je hoofd. Je hebt ze nodig om activiteiten te plannen en aan te sturen. Ze helpen bij alle soorten taken en zorgen voor efficiënt, sociaal en doelgericht gedrag.
Ontwikkeling van de hersenen
De hersenontwikkeling van een hoogbegaafd kind verloopt sneller dan gemiddeld en de hersencellen maken meer verbindingen. Hoogbegaafden pakken alles aan vanuit het denken. Dat maakt het lastig het ene automatisch te doen en over iets anders na te denken. Al dat denken kost tijd, waardoor ze soms traag werken, en door al dat denken, al die cognitieve prikkels, zijn ze vaak snel afgeleid. Zo kan het dat een superslim kind grote moeite heeft met plannen, organiseren, doelgericht gedrag of taakinitiatie, maar ook met emotieregulatie, impulscontrole en flexibiliteit.
Hoogbegaafdheid en die executieve vaardigheden
Voor kinderen met een bovengemiddelde intelligentie is het toepassen van executieve functies vaak een uitdaging. Ze slaan vaak stappen over in processen en hebben problemen met het onderscheiden van hoofd- en bijzaken. Voor het ontwikkelen van executieve vaardigheden is veel oefening nodig en vanwege hun hoge intelligentie hoeven deze kinderen hun executieve functies niet zo snel aan te spreken. Dit komt omdat schoolwerk hen makkelijk afgaat, vanwege hun cognitieve vermogens en ze dus minder lang hun aandacht bij iets hoeven te houden. Daarnaast hoeven ze zaken ook niet uitvoerig te plannen en organiseren.
Hoe kun je een hoogbegaafd kind hierbij helpen?
Het is voor deze kinderen erg belangrijk dat hun vaardigheden worden aangesproken, zodat deze de kans krijgen zich te ontwikkelen. Zorg dat er eerst inzicht ontstaat welke vaardigheden zich nog moeten ontwikkelen. Maak ook duidelijk aan deze kinderen hoe dit zich tot hun hoogbegaafdheid verhoudt. Vaak gaan hoogbegaafde leerlingen namelijk heel erg aan zichzelf twijfelen. Het helpt hen heel erg als je met checklists werkt. Zo kunnen ze zichzelf controleren.
Hulp van een professional
Het is fijn voor een kind om met een professional samen te werken aan het versterken van de executieve functies. Het levert ze een hogere eigenwaarde op en ze krijgen een positieve kijk op hun eigen mogelijkheden. Daarom geef ik in mijn praktijk de workshop ‘Plannen en uitvoeren’ en ondersteun ik leerlingen op het gebied van leren leren. Aan de hand van een helder stappenplan leren ik kinderen/pubers niet alleen beter plannen en organiseren, maar ook hoe zij hun timemanagement, emotieregulatie en impulsbeheersing kunnen verbeteren.